Zagospodarowanie cieków wodnych w Gminie Porąbka
Dofinansowanie UE: 2 610 984,98zł
Wartość ogółem: 3 251 004,19 zł
Działanie: 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej
Poddziałanie: 5.4.3. Ochrona różnorodności biologicznej – tryb pozakonkursowy
Gmina Porąbka jest malowniczo położona w dolinie rzeki Soły, pośród stoków Beskidu Małego. Najwyższe szczyty nie przekraczają tu tysiąca metrów wysokości.
U stóp gór płynie Soła, która cierpliwie przebijała się przez skały, dzieląc Beskid Mały na dwie części – większą wschodnią i mniejszą zachodnią. Obydwa pasma słyną z widokowych szlaków turystycznych. Warto pamiętać, że góry te szczególnie upodobał sobie Karol Wojtyła, późniejszy papież i święty Jan Paweł II. To właśnie po nich odbywał pierwsze wycieczki. Znajdujemy tutaj wiele wspaniałych obszarów sprzyjających turystyce.
Na piękne otoczenie gminy Porąbka składają się urocze zakątki leśne z miejscami na wypoczynek i rekreację, szczyty górskie, na które można wspiąć się po oznakowanych szlakach, rzeki, kanały i strumienie, a także większe zbiorniki wody. Wybierając pieszą czy rowerową trasę spotykamy tu liczne okazy przyrody. W tych stronach każdy turysta znajdzie dla siebie wiele atrakcji, które sprzyjają dobremu samopoczuciu. Wielkim atutem gminy Porąbka oprócz górskich widoków i lasów jest czyste powietrze. W tym otoczeniu wrażenie wywierają również stworzone przez człowieka zbiorniki wody oraz zabytki, które niosą ciekawą historię. Do najstarszych należą ruiny średniowiecznej warowni na wzgórzu Wołek w Kobiernicach Małych, pałac szlachecki z XVII wieku w Czańcu oraz dwór klasycystyczny z pierwszej połowy XIX wieku w Kobiernicach. Ciekawym jest również drewniany zespół zabudowań Kolonii w stylu witkiewiczowskim z pierwszej połowy XX wieku w Porąbce.
Wszystko to sprawia, że jest to obszar bardzo atrakcyjny turystycznie, stanowiący również punkt wyjściowy na szlaki Beskidu Małego i do okolicznych miejscowości. Każdy turysta znajdzie tutaj ciekawe trasy wycieczkowe. Zarówno ten, który lubi wygodne spacery lub jazdę rowerem po asfaltowych i polnych dróżkach, jak i bardziej wymagający, który preferuje szlaki w ostępach leśnych czy trasy biegnące wierzchołkami szczytów. To także wymarzone miejsce dla grzybiarzy i zbieraczy leśnego runa. Licząca przeszło 15 tysięcy mieszkańców gmina posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i turystyczną.
Wzrost liczby osób odwiedzających gminę przekłada się na zwiększenie oddziaływania człowieka na obszary cenne przyrodniczo. By chronić te tereny przygotowano specjalny projekt: „Zagospodarowanie cieków wodnych w gminie Porąbka”, który jest realizowany we wszystkich jej miejscowościach: Czańcu – leżącym u podnóża szczytu Palenica, Bujakowa i Kobiernic – usytuowanych w cieniu Bujakowskiej Góry oraz Porąbki – rozłożonej między górami w dolinie Soły.
Dla potrzeb promocji projektu opracowano logotyp, który stosowany jest zamiennie z nazwą projektu. Logotyp tematycznie nawiązuje do powstałych wiat ekologicznych, jako miejsca w którym mieszkańcy gminy oraz turyści mogą spędzić czas wolny, książki nawiązującej do edukacji ekologicznej w kolorach przepływającej przez gminę rzeki Soła, jak również drzewa, przypominającego nam wszystkim pomnik przyrody.
Zgodnie z umową o dofinansowanie nr UDA-RPSL.05.04.03-24-08E3/17-00 z dnia 29 czerwca 2018 r.
Wartość ogólna projektu wynosi: 3 251 004,19 zł .
Dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi: 2 610 984,98zł .
Koncepcja działań w gminie Porąbka, stanowiących część większego projektu realizowanego na terenie Subregionu Południowego Województwa Śląskiego, powstała w 2017 roku. Projekt ma swoje zakończenie przewidziane na 30.09.2019
W ramach projektu w gminnych miejscowościach przeprowadzono szczegółową inwentaryzację przyrodniczą. Na jej podstawie zdiagnozowano następujące potrzeby:
- Kontrolę rozwoju roślin inwazyjnych. Na terenie projektowym stwierdzono liczne występowanie nawłoci późnej (Solidago serotina), zaobserwowano miejscami liczny rdestowiec ostrokończysty (Reonurtia japonica) oraz niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifolia). Wszystkie te gatunki posiadają wysoki potencjał inwazyjności. Stadium występowania tych roślin na terenie gminy określona została jako wstępna kolonizacja. W zakresie projektu wykonano częściową likwidację roślin inwazyjnych.
- Ochronę starodrzewia poprzez pielęgnację istniejącego drzewostanu, który stanowi dominantę krajobrazową oraz lokalny korytarz ekologiczny. W tym obszarze wykonano prace arborystyczne i ustanowiono nowy pomnik przyrody.
- Planowe wzbogacanie flory o gatunki niegdyś powszechnie występujące. Obecnie w zieleni przydomowej obserwuje się coraz większe ubożenie gatunkowe. Moda na trawniki i iglaki powoduje, że zanikają np. rośliny kwietne łąk, a trawnik staje się zbiorem kilku gatunków roślin. Należy dosadzać, dosiewać w miejscach publicznych rośliny kwiatowe, czy gatunki i odmiany drzew zanikające z krajobrazu.
- Odnowienie ścieżek, które już służyły jako trasy piesze i były jedynie wydeptanymi szlakami, nie posiadającymi ani żadnej nawierzchni, ani oznakowania tablicami informacyjnymi.
Na terenie gminy Porąbka zauważono również brak dostatecznej ochrony bioróżnorodności oraz niski stopień edukacji ekologicznej, co wynika z braku odpowiedniej infrastruktury.
Celem projektu jest przywrócenie różnorodności biologicznej na terenie gminy Porąbka poprzez stworzenie warunków do poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym oraz zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych i zapobieganie antropopresji poprzez ukierunkowanie ruchu turystycznego.
Cele szczegółowe projektu realizowane są poprzez:
- zapobieganie utraty bioróżnorodności na terenie gminy,
- zabezpieczanie gatunków rodzimych,
- upowszechnienie edukacji ekologicznej, która będzie prowadzona blisko miejsc zamieszkania, aby mogli z niej skorzystać wszyscy zainteresowani bez względu na status majątkowy, czy niepełnosprawność.
Końcowe efekty projektu to:
- wzrost świadomości i wrażliwości ekologicznej,
- możliwość rozwoju podobnych inwestycji w okolicy
- zapewnienie możliwości atrakcyjnego spędzania czasu wolnego.
Zgodnie z projektem zagospodarowane zostały tereny wzdłuż cieków wodnych znajdujących się na terenie gminy. Na obszarze całej gminy – na bazie już istniejących
– powstały trasy dydaktyczno-przyrodnicze, które zostały częściowo zmodernizowane, oznakowane i wzbogacone o ławki, tablice informacyjne. Ich łączna długość liczy ponad 27 kilometrów. Oprócz tras w każdym sołectwie powstały sezonowe Centra Edukacji Ekologicznej, które funkcjonować będą od wiosny do jesieni.
Przygotowano też kampanię edukacyjną i informacyjno-promocyjną skierowaną do mieszkańców zarówno dorosłych, jak i dzieci oraz turystów odwiedzających gminę
Porąbka, korzystających z atrakcji, a w szczególności zainteresowanych turystyką przyrodniczą oraz ekoturystyką.
Podczas ekologicznych spotkań poruszane są między innymi takie zagadnienia jak: zanieczyszczenie powietrza, odpady, alternatywne źródła energii, ale też prezentowane jest pszczelarstwo, bo pszczele produkty są prozdrowotne i ekologiczne. Miody z gminy Porąbka, wyróżniające się ciemniejszą barwą niż w innych rejonach Polski, co jest efektem lokowania uli w pobliżu tutejszych lasów, wpisane zostały przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na listę produktów tradycyjnych.
Dodatkowo dzięki realizacji projektu na terenie gminy Porąbka zrekultywowano ponad 5 ha gruntów wzdłuż nabrzeży, dokonano przeglądu starodrzewia i wykonano
prace arborystyczne dla 31 drzew, zlikwidowano też kilka skupisk roślin inwazyjnych, nasadzając na tych terenach rośliny gatunków zanikających.
Projekt został dofinansowany z Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa
Śląskiego na lata 2014–2020.”
